Value Futures: How to cultivate product value over time?

Wij zijn consumptie junkies die de planeet verstikken met afgedankte producten. Value Futures onderzoekt de waardeontwikkeling van producten gedurende hun levensloop. Wat bepaald deze waarde en kunnen we daarop ingrijpen? Hoe kunnen we deze waarde cultiveren en daarmee onze obsessie voor ‘het nieuwe’ uitdagen en economische modellen herijken?

Tijdens deze avond worden de eerste resultaten gepresenteerd van scenario's die de ontwikkeling van productwaarde in de tijd onderzoeken en erover speculeren. Met een pannel van experts en het publiek willen we graag exploreren welke andere scenario's en strategieën kunnen worden ontwikkeld. Is er een oplossing voor onze verslaving voor het nieuwe? Hoe kunnen ontwerpers de waarde van (bestaande) producten in de loop van tijd beïnvloeden en cultiveren?

Ondanks de pogingen om de inpakt van menselijke activiteit op aarde te verminderen, nemen de energie- en materiaalconsumptie nog steeds toe. De nadruk ligt nu vooral op het verminderen van de effecten: de CO2-uitstoot verminderen door over te stappen op schonere processen en de hoeveelheid afval verminderen door recycling, wat ook weer gebruik van energie met zich meebrengt. Er gebeurt heel weinig als het gaat om het verminderen van de hoeveelheid energie en materialen die we consumeren. Om dit te bereiken zullen we huidige productie- en consumptiegewoontes moeten vervangen door minder materiaal georiënteerde. Daarvoor zullen we alternatieve strategieën moeten verkennen.

Design en traditionele business modellen hebben hun beperkingen. In het algemeen ligt de focus op meer en sneller verkopen met weinig aandacht voor ecologische impact. Hergebruiken en de recyclen zijn slechts bescheiden pogingen om impact te beperken en veelal eindigen producten (al snel) op een stortplaatsen. Deze huidige benadering is voornamelijk technisch en naïef functioneel. Als we naar producten kijken als potentiële grondstof voor de volgende productie wordt de waarde die ze kunnen blijven vertegenwoordigen buiten beschouwing gelaten. Er is weinig interesse in het product na de verkoop, terwijl dat het moment is dat zij werkelijk betekenis krijgt en waar (economische) kansen zich voordoen om haar waarde te beïnvloeden.

Gedurende de levensloop van een product zal haar waarde waarschijnlijk veranderen. Er treed ‘materialen achteruitgang’ op die we kunnen ondervangen met herstellen, repareren of op waarderen. In het algemeen is een product echter niet alleen een facilitator van gebruik. Het heeft een aanzienlijke immaterieel component. Waarde komt voort uit mentale en sociologische processen, die niettemin onderhandelbaar zijn. Het kan onder omstandigheden stijgen of dalen en het kan worden beïnvloed volgens een gepland (maar niet vast) scenario.

Studenten van de Master Industrial Design presenteren de eerste resultaten van de scenario's die samen met Ed van Hinte werden ontwikkeld om de productwaarde in de loop van de tijd te onderzoeken en te cultiveren. Gevolgd door een discussie over Value Futures met Ed van Hinte (ontwerp criticus), Wilco van Dijk (Hoogleraar psychologische determinanten van economisch keuzegedrag, Universiteit Leiden), Merel kamp (filosoof en ontwerper), Marcel den Hollander (onderzoeker Technische Universiteit Delft), Alice Twemlow (Lector Design KABK) en Annemartine van Kesteren (curator Boijmans van Beuningen).

Sprekers:

Ed van Hinte is een industrieel ontwerper met een zekere afkeer voor producten maar bovenal een designcriticus. Binnen zijn Design Research Station onderzoekt hij hoe waarde van producten zich ontwikkeld in de loop van de tijd. Het 'circulaire model' ziet als zeer beperkt door haar voornamelijk technische en naïef functionele benadering. "Het gaat bij producten helemaal niet om hun functionaliteit. Het grootste deel van de tijd staan dingen ‘te betekenen’. Hij was de co-auteur van Eternally Yours, Time in Design.

Wilco van Dijk is Hoogleraar Psychologische determinanten van economische keuzegedrag aan de Universiteit Leiden. In zijn onderzoek richt hij zich op de emotionele component in keuzegedrag: we zijn geen Homo economicus, maar Homo sapiens, dus we nemen beslissingen die niet alleen gebaseerd zijn op rationele overwegingen, maar ook op onze emoties.

Marcel den Hollander heeft zojuist zijn promotieonderzoek afgerond aan de Technische Universiteit Delft met aandacht voor modellen die vervuiling en ecologische impact van producten verminderen. Hij was co-onderzoeker in het project / boek: Products that Last. Products that Last verandert de manier waarop ontwerpers en ondernemers producten ontwikkelen en exploiteren, waardoor het materiaal- en energieverbruik in de loop van de tijd wordt verminderd. Niets meer niets minder.

Merel Kamp is filosoof, schrijver en ontwerper en combineert deze disciplines in haar werk. Bij de Master Industrial Design aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten is zij het filosofische en theoretische geweten van de afdeling. Haar observaties, reflecties en kritieken zijn te lezen in Trouw, NRC-Next, De Groene Amsterdammer, Hard // Hoofd, DUDE en Wijsgerig Perspectief.

Alice Twemlow Lector Design KABK, design critic.

Annemartine van Kesteren conservator Design Museum Boijmans van Beuningen.